In de eindeloze jungle van streamingdiensten is het makkelijk om te verdwalen. Je scrolt en scrolt, langs een lawine van blockbusters, series waar iedereen het over heeft en aanbevelingen die het algoritme je voorschotelt. Tussen al dat lawaai schuilen echter parels die zelden de spotlights halen. Dit geldt zeker voor comedy specials. Terwijl de grote namen als Dave Chappelle en Ricky Gervais de voorpagina’s domineren, is er een hele wereld van briljante, grensverleggende en hilarische stand-up die je waarschijnlijk gemist hebt.
Dit is geen lijst van de ‘beste’ specials ooit. Dit is een gids voor de avontuurlijke kijker. Een uitnodiging om van de gebaande paden af te wijken en comedy te ontdekken die je aan het denken zet, je wereldbeeld op zijn kop zet, of je simpelweg laat schudden van het lachen op een manier die je niet zag aankomen. Dit zijn de specials die misschien door de mazen van het net zijn geglipt, maar die een plek in je kijkgeschiedenis verdienen.
Als je stand-up comedy ziet als een rechttoe rechtaan formule van opzet en clou, dan is James Acaster de man die het hele formuleboek in de open haard gooit. Deze Engelse komiek, met zijn kenmerkende excentrieke kledingstijl en licht neurotische podiumprésence, bouwt zijn shows niet als een reeks losse grappen, maar als een complex, in elkaar grijpend web van verhalen en observaties.
De Special in de Kijker: Repertoire
Vergeet het idee van één special van een uur. Repertoire, te vinden op Netflix, is een monumentaal project: vier afzonderlijke, uur durende shows die samen één gigantisch, samenhangend verhaal vertellen. De vier delen – Recognise, Represent, Reset en Recap – zijn ontworpen om in die volgorde bekeken te worden. Acaster beweert dat hij in 2016 het beste jaar van zijn leven had en nu, jaren later, is hij er eindelijk klaar voor om erover te praten. Wat volgt is een absurde reis vol onverwachte wendingen.
Waarom het Geniaal is
De genialiteit van Repertoire zit in de structuur. Een detail dat in de eerste show terloops wordt genoemd, blijkt in de derde show een cruciale plottwist te zijn. Een personage uit een van zijn anekdotes duikt drie uur later weer op in een compleet andere context. Het is als het kijken naar een goocheltruc die vier uur duurt, waarbij je aan het einde pas beseft hoe briljant je in de maling bent genomen. Acaster bouwt een zorgvuldig kaartenhuis van grappen, waarbij elk kaartje perfect op zijn plek staat. De onderwerpen variëren van zijn tijd als jurylid bij een deegwedstrijd tot zijn theorie dat hij eigenlijk een undercoveragent is die al jaren vastzit in zijn rol als komiek. Het is ambitieus, gedurfd en het beloont de aandachtige kijker als geen andere special.
Voor wie is dit?
Dit is voor de kijker die houdt van een uitdaging. Als je geniet van comedy die meer is dan alleen snelle lachsalvo’s en je het geduld hebt om te investeren in een lang verhaal, dan is Repertoire een openbaring. Het is voor fans van surrealisme, absurde logica en voor iedereen die wil zien waartoe het format van stand-up comedy in staat is als de regels overboord worden gegooid.
Daniel Sloss: De Filosoof met een Donker Randje
De Schotse komiek Daniel Sloss is geen allemansvriend. Zijn comedy is confronterend, duister en vaak ongemakkelijk. Hij gebruikt humor niet als een zachte deken om je in te wikkelen, maar eerder als een scalpel om ongemakkelijke waarheden bloot te leggen. Als je op zoek bent naar lichte, veilige humor, kun je beter een deurtje verder kijken. Maar als je bereid bent om uitgedaagd te worden, is Sloss een van de meest essentiële stemmen in de moderne comedy.
De Specials in de Kijker: Dark & Jigsaw
Deze twee Netflix-specials, die vaak als een tweeluik worden beschouwd, katapulteerden Sloss naar een cultstatus. In Dark behandelt hij op een ontwapenende en tegelijkertijd schokkende manier de dood van zijn zusje. Hij verkent de aard van verdriet en hoe de maatschappij onhandig omgaat met rouw. Jigsaw is misschien wel zijn meest beruchte show. Hierin deconstrueert hij het maatschappelijke ideaal van romantische liefde en relaties met een meedogenloze logica.
Waarom het Geniaal is
Sloss is een meester in het opbouwen van een argument. Zijn shows zijn geen verzameling grappen, maar een aaneenschakeling van betogen, verpakt in hilarische en vaak grove anekdotes. De beroemde ‘Jigsaw’-analogie, waarin hij stelt dat veel mensen hun leven proberen op te bouwen rondom een verkeerd puzzelstukje (hun partner), is zo overtuigend dat de show naar verluidt verantwoordelijk is voor duizenden verbroken relaties en echtscheidingen wereldwijd. Dat is de kracht van zijn comedy: het is niet zomaar entertainment. Het is een provocatie die je dwingt om na te denken over je eigen leven, je overtuigingen en de maatschappelijke normen die je voor lief neemt. Het is donker, maar nooit zonder een sprankje hoop of een dieper, humaan inzicht.
Voor wie is dit?
Voor de onbevreesde kijker. Als je houdt van comedy die schuurt en je niet bang bent voor onderwerpen als de dood, religie en de zinloosheid van bepaalde sociale conventies, dan zijn de specials van Daniel Sloss een intellectuele en emotionele achtbaan die je niet snel zult vergeten. Het is voor de fans van George Carlin en Bill Hicks, maar dan met een moderne, millennial-insteek.
Hannah Gadsby: Meer dan Alleen Nanette
Iedereen die een beetje thuis is in de comedywereld kent Nanette. De special uit 2018 van de Australische Hannah Gadsby was een cultureel fenomeen dat de definitie van stand-up oprekte en een wereldwijd gesprek op gang bracht over trauma, gender en de aard van comedy zelf. Maar wat doe je na zo’n monumentale, genre-doorbrekende show? Je maakt Douglas. En Douglas is op zijn eigen manier net zo geniaal, maar wordt vaak ten onrechte over het hoofd gezien.
De Special in de Kijker: Douglas
Douglas is Gadsby’s antwoord op de overweldigende reactie op Nanette. De show is vernoemd naar haar hond, maar ook, zoals ze vrolijk uitlegt, naar de ‘Pouch of Douglas’, een anatomische ruimte in het vrouwelijk lichaam. Waar Nanette spanning opbouwde en die vervolgens deconstrueerde, is Douglas een meesterwerk van structuur en verwachtingsmanagement. Het is ook, en dat is belangrijk, veel grappiger in de traditionele zin van het woord.
Waarom het Geniaal is
Het meest briljante aspect van Douglas is de openingsscène. Gadsby loopt het podium op en legt de komende zestig minuten tot in detail uit wat ze gaat doen. Ze geeft een complete routekaart van de show, inclusief de onderwerpen die ze zal aansnijden, de structuur van haar argumenten en zelfs waar de ‘grote lach’ aan het einde vandaan zal komen. Het is een gedurfde zet die in theorie alle verrassing zou moeten wegnemen. In de praktijk doet het precies het tegenovergestelde. Door de verwachtingen bloot te leggen, creëert ze een nieuwe laag van humor en inzicht. De show is een diepgaande en tegelijkertijd hilarische verkenning van haar recente autismediagnose, en hoe die diagnose haar hele leven in een nieuw perspectief plaatst. Het is een triomf van meta-comedy.
Voor wie is dit?
Voor iedereen die de intelligentie van Nanette waardeerde, maar misschien verlangde naar iets met een consistentere lachfactor. Het is ook een must-see voor iedereen die geïnteresseerd is in neurodiversiteit, verteld vanuit een uniek, creatief en uiterst vermakelijk perspectief. Douglas bewijst dat Gadsby veel meer is dan haar ’trauma-show’; ze is een van de meest innovatieve comedy-architecten van dit moment.
Nate Bargatze: De Koning van de Kalmte
| Categorie | Gegevens |
|---|---|
| Titel | Nate Bargatze: De Koning van de Kalmte |
| Genre | Stand-up comedy |
| Releasedatum | 15 maart 2022 |
| Speelduur | 60 minuten |
| Taal | Engels |
| Regisseur | Romesh Ranganathan |
In een tijdperk waarin veel comedy wordt gedreven door woede, politieke verontwaardiging of schokkende ontboezemingen, voelt Nate Bargatze als een oase van rust. Deze komiek uit Tennessee heeft een kalme, bijna slaperige podiumaanwezigheid. Zijn humor is niet explosief, maar sijpelt langzaam je bewustzijn binnen tot je merkt dat je tranen met tuiten lacht om de meest alledaagse observaties.
De Specials in de Kijker: The Tennessee Kid & The Greatest Average American
In zijn specials, waaronder de twee genoemde Netflix-hits, duikt Bargatze in de absurditeit van het dagelijks leven. Hij praat over het ongemak van het moeten passeren van een dode vogel op de stoep, de logica achter het kopen van een helm voor zijn dochter voordat ze een fiets heeft, en de zinloze discussies die hij met zijn vrouw voert. Zijn verhalen zijn herkenbaar, maar de manier waarop hij ze vertelt is uniek.
Waarom het Geniaal is
De genialiteit van Nate Bargatze zit in zijn meesterlijke beheersing van de understatement. Hij presenteert bizarre situaties met een stalen gezicht, alsof ze de normaalste zaak van de wereld zijn. Zijn timing is perfect, en zijn vermogen om een lach te creëren met een pauze of een verwarde blik is ongeëvenaard. Hij is de kalme kapitein op een schip in een storm van alledaagse onzin. Zijn comedy is ‘clean’, wat betekent dat het vrij is van gevloek en expliciete inhoud, maar het voelt nooit braaf of geforceerd. Het is gewoon puur, slim en briljant geschreven observatiehumor op het hoogste niveau. Hij bewijst dat je niet hoeft te schreeuwen om gehoord te worden.
Voor wie is dit?
Eerlijk gezegd, voor bijna iedereen. Nate Bargatze is de perfecte komiek om te kijken met vrienden of familie die uiteenlopende smaken hebben. Als je houdt van de observationele stijl van Jerry Seinfeld of de droge humor van Brian Regan, dan is Bargatze een absolute voltreffer. Hij is het bewijs dat comedy niet ingewikkeld of confronterend hoeft te zijn om geniaal te zijn.
Rory Scovel: Deconstructie als Kunstvorm
Voor de echte fijnproever, de kijker die niet alleen van grappen houdt maar ook gefascineerd is door de kunstvorm stand-up zelf, is er Rory Scovel. Hij is een komiek die de conventies van het genre niet alleen uitdaagt, maar ze met plezier uit elkaar haalt op het podium, voor de ogen van het publiek. Zijn werk is chaotisch, onvoorspelbaar en vaak ronduit absurd.
De Special in de Kijker: Rory Scovel Tries Stand-Up for the First Time
De titel van deze Netflix-special is de eerste grap. Scovel is op dit punt een doorgewinterde veteraan, maar hij betreedt het podium alsof hij het allemaal voor het eerst doet. Wat volgt is een duizelingwekkende performance waarin hij voortdurend van personage wisselt. Het ene moment is hij een onzekere beginner die zijn notities kwijt is, het volgende een arrogante superster die het publiek beledigt, en dan weer een pretentieuze artiest die probeert een diepe politieke boodschap te brengen.
Waarom het Geniaal is
Deze special is een masterclass in meta-comedy. Scovel deconstrueert elk cliché van de stand-up special. Hij praat met de cameraman, stelt de logica van zijn eigen grappen ter discussie en legt de kunstmatigheid van de hele onderneming bloot. Het is een high-wire act die elk moment kan mislukken, maar door Scovels charisma en razendsnelle improvisatietalent wordt het een triomf. Het is niet alleen een verzameling grappen; het is een onderzoek naar wat het betekent om een komiek te zijn, om op een podium te staan en te proberen een groep vreemden aan het lachen te maken. Het is gedurfd, intellectueel en bovendien ontzettend grappig.
Voor wie is dit?
Dit is comedy voor de nerds. Voor mensen die houden van het doorbreken van de vierde wand, zoals in series als Fleabag of Community. Het vereist een actieve kijkhouding. Als je op zoek bent naar een passieve kijkervaring, is dit misschien niet voor jou. Maar als je het fascinerend vindt om de machinekamer van de comedy te zien terwijl de machine nog draait, dan is dit een absoluut unieke en onvergetelijke ervaring.
De wereld van comedy is rijker en diverser dan ooit. Het is zonde om je te beperken tot de namen die het hardst schreeuwen. Duik eens in het werk van deze artiesten. Geef ze een kans. Je zult ontdekken dat genialiteit vele vormen kent: in een complex narratief, een confronterende filosofie, een slimme deconstructie, een kalme observatie of pure, chaotische kunst. De beste grappen zijn vaak degene die je niet zag aankomen.
FAQs
Wat zijn comedy specials?
Comedy specials zijn solo-optredens van komieken die speciaal zijn opgenomen voor televisie of streamingdiensten. Tijdens deze specials delen komieken hun grappige observaties, verhalen en stand-up comedy-routines met het publiek.
Waarom zou ik comedy specials moeten kijken die ik gemist heb?
Comedy specials bieden vaak een unieke kijk op actuele gebeurtenissen en maatschappelijke kwesties, verpakt in humoristische en vermakelijke presentaties. Het bekijken van comedy specials die je gemist hebt, kan je laten lachen en je een nieuwe kijk op de wereld geven.
Welke comedy specials worden als geniaal beschouwd?
Er zijn veel comedy specials die door critici en kijkers als geniaal worden beschouwd. Voorbeelden hiervan zijn “Dave Chappelle: Sticks & Stones”, “Hannah Gadsby: Nanette”, “Bo Burnham: Make Happy” en “Ali Wong: Baby Cobra”.
Waar kan ik comedy specials vinden die ik gemist heb?
Comedy specials die je gemist hebt, kunnen beschikbaar zijn op streamingdiensten zoals Netflix, Amazon Prime Video, HBO Max of Hulu. Daarnaast worden sommige comedy specials ook uitgezonden op televisiekanalen of zijn ze beschikbaar op dvd.
